2025-2027-жылдарга социалдык-экономикалык өнүктүрүү программасы.

Багыш айыл аймагы

1-БӨЛҮМ. АЙМАКТЫН ЖАЛПЫ МҮНӨЗДӨМӨЛӨРҮ  
  
Географиялык абалБагыш айыл аймагы Жалал-Абад облусунун түштүк-чыгыш тарабындагы Сузак районунда жайгашкан. Аймак Жалал-Абад шаары, Көк-Арт айыл өкмөтү, Көк-Жаңгак шаары, Кыз-Көл айыл өкмөтү, Кызыл-Туу айыл өкмөтү менен чектешет. Айылдык аймактын борбору Октябрь айылы. Облустун борборунан 18 км, борбордон 600 км. Айыл аймагы 2024-жылы АТР аркылуу Ленин айыл өкмөтү менен бириктирилген.  Айыл аймагы 10 айылдан, Ленин, Орто-Сай, Жыгач-Коргон, Октябрь, Беш-Бала, Багыш, Кызыл-Туу, Кедей-Арык, Сафаровка, Сары-Булак турат. Калкынын саны 30554. Алардын ичинен 14242 эркек, 16312 аялдар. Эмгекке жарамдуу 0-15 жаштагылар 7578, эмгекке жарамдуу 16-62 эркекетер 9315, 16-57 аялдар 9446, эмгекке жарамдуу курактан улуу 732 эркек, 1440 аял, төрөлгөндөрдүн саны 859, өлгөндөрдүн саны 209. Калктын табигый өсүшү 650. 
Жалпы аянты (Га)23699 га 
Ландшафт жана жаратылыш шарттарыНегизинен тоолуу аймак, деңиз деңгээлинен 900-2500 метр бийиктикте жайгашкан. Кескин континенттик климат айыл чарбасынын өнүгүшүнө олуттуу таасирин тийгизет. Кыш мезгили 4 айга созулат жана катуу кар менен коштолот, минималдуу төмөнкү температура -20 оС жетиши мүмкүн. Жай мезгилинде температура +40 оС чейин жетиши мүмкүн. Жайында орточо температура 30 оС, кышында 10 оС 
АА калкы аялдардын саны: анын ичинде (айылдарда):30554 адам, анын ичинен аялдардын саны 16312 
Ленин2736 
Орто-Сай,1715 
Жыгач-Коргон,3202 
Октябрь,3271 
Беш-Бала,2987 
Багыш,2999 
Кызыл-Туу,3412 
Кедей-Арык2896 
Сафаровка,3687 
Сары-Булак3649 
СЭӨПнын максатыБагыш айыл өкмөтү 2025-2027-жылдарга аймактын бардык тараптарын  жана калкынын жашоо шарттары, анын ичинде туризмди өнүккөн, санитардык абалды жакшыртылган, тийиштүү инфраструктурасы өнүккөн, дыйканчылыгы, мал чарбачылыгы өнүккөн жана келечек муундардын экономикалык, социалдык жана экологиялык бакубатчылыгын жогорулаган айыл аймакка айлантуу. 
  
  
2-БӨЛҮМ. КАЛК  
  
2.1. (таблица) Калк жана эмгек ресурстары  
Категорияфакткүтүлгөн.прогноз 
2021 ж.2022 ж.2023 ж.2024 ж.2025 ж.2026 ж.2027 ж. 
Жыл башындагы туруктуу калктын саны (адам)29868302113055431008313633172232085 
Өсүш темпи % 1,151,141,51,141,1461,146 
анын ичинде аялдар15552156881592116312166611706917487 
Жыл башындагы эмгекке жарамдуу курактагы туруктуу калктын саны, (адам)18587186211869918761188191887718936 
Өсүш темпи (%) 0,180,420,330,310,310,31 
анын ичинде аялдар9298933494019446947595059534 
Экономикалык ишмердиктин түрлөрү боюнча иштеген калктын саны (адам):12245123681252712713131721332313797 
Айыл чарба3796383438833941408341304277 
Өнөр жай142143145147152157165 
Иштетүүчү73747588929396 
Электр энергиясы127128130132136138143 
Курулуш1836185518791907210721312207 
Соода1542155815781601165916781738 
Транспорт жана байланыш685692701711737746772 
Башка кызматтар1677169417161741180418251890 
Калдыктарды кайра иштетүү3510 
Жумушсуздардын саны (адам):80859091807050 
Өсүш темпи 6.2%5.8%1%-12.1%-12.5%28.6% 
анын ичинде аялдар44464950443827 
Жакырчылыктын эң төмөнкү чегинде турган калктын саны (адам)548550554555500480430 
Өсүш темпи 0.3%0.7%0.18%-10%-4%-10.5% 
Миграцияланган эмгекке жарамдуу калктын саны (эл аралык миграция боюнча кеткендер, адам)743750761780791803815 
Өсүш темпи (%) 0.91.42.41.51.51.5 
  
2.2. Эмгекке жарамдуу калктын өсүшүн, иш менен камсыз кылуу жана эмгек миграциясы маселелерин талдоо  
2023-жылы Багыш айыл аймагынын жалпы калкы 30554 адамды түздү. Анын ичинен 14242 эркек, 16312 аялдар. 2023-жылга салыштырмалуу 343 адамга, же 1.5 % көбөйгөн. Айыл аймакка туруктуу жашоого көчүп келген адамдардын саны жылдан-жылга көбөйүүдө. 2027-жылга карата калктын саны 32000 ден ашуусу болжолдонууда. Багыш АА калкынын жалпы санынын өсүү динамикасы   Эмгекке жарамдуу калктын саны 2021-жылы 22456, 2022-жылы 23421, 2023-жылы 23451, 2024-жылы 26339 адамды түзгөн. Эмгекке жарамдуу калктын саны жылдан-жылга көбөйүп барууда.    
  
  
3-БӨЛҮМ. КЫЗМАТТАР ЖАНА ЖЕРГИЛИКТҮҮ ИНФРАСТРУКТУРА  
  
3.1. (таблица) Кызматтар жана жергиликтүү инфраструктура  
Категорияфакткүтүлгөн.прогноз 
2021-ж2022 ж.2023 ж2024 ж.2025 ж.2026 ж.2027 ж. 
Ичүүчү сууга жеткиликтүүлүк (%)20253040505255 
Кожолуктарды катуу тиричилик калдыктары (КТК) ташып чыгаруу менен камтуу (%)404550657590100 
Ички жолдордун жалпы узундугунан канааттандырарлык абалдагы асфальтталган ички жолдордун үлүшү (%)20254045505560 
Көчөлөрдүн жалпы санынан жарыктандырылган көчөлөрдүн үлүшү (%)57911203050 
Спорттук секцияларга тартылган жарандардын саны (адам)100120150200450550700 
Маданият чөйрөсүндөгү ийримге катышкан жарандардын саны (адам)100110120150250350450 
Балдарды мектепке чейинки билим берүү менен камтуу (%)100100100100100100100 
Балдарды мектептик билим менен камтуу (%)УСК100100100100100100 
Медициналык персонал менен камсыздоо деңгээли (адам)ССМ420423425430430430 
Калктын турак жай менен камсыз болушу (бир тургунга жалпы аянттын кв. м)УСК100011001200130014001500 
(башка көрсөткүчтөр)        
  
3.2. Учурдагы кырдаалды анализдөө Ичүүчү сууга жеткиликтүүлүк (%)  
Багыш айыл аймагындагы   Багыш айыл аймагында 2023-жылга карата калктын 30 % гана таза суу менен камсыз болду. Бул көрсөткүч 2027-жылга карата 55 % жетери күтүлүп жатат. ЕБР менен таза суу долбоору жактырылган, таза суу скважиналарын казуу боюнча Октябрь айылында долбоорлор даярдалып демөөрчүлөргө сунушталып жатат. Калкты таза суу менен камсыз кылууда төмөндөгүдөй көйгөйлөр болууда. Суу системасы эски. Убагында ремонт жасалбайт.Толомдор озун актабайт, чогулушу кыйын. СООППВ кызматкерлеринин дарамети томон. айлыктары аз . суу сиситемасын тушунгон адистер жок. суунун сапаты нормаларга жооп бербейт.   Калкты таза суу менен камсыз кылуу үчүн төмөндөгүдөй иш-чараларды ишке ашырат Таза сууга төлөмдөрдү антиманаполия менен кайрадан карап чыгып, айылдык кеңеште бекитүүМыкты кызмат көрсөтүү үчүн МИнын дарметин жогорулатуу жана чындооМИ менен биргеликте таза сууга акылдуу эсептегичтерди орнотууМИнын мумкунчулукторун кеңейтүү үчүн атайын кызмат корсотуучу техникаларды алууМИ техникалык базасын чыңдооМИ менен биргеликте Айылдарда таза суу түтүктөрун толук тартууМИ кызматкерлердин билимдерин жогоруларуучу окууларды уюштуруп беруу Мыкты кызматкерлерге премияларды берууОрто-Сай айылындагы таза суу скважинасын ремонттооУ.Абдукаимов мектебинде жайгашкан таза суу скважинасын ремонттооЖыгач-Коргон айылына таза суу түтүктөрүн тартуу 2000 метрКедей-Арык айылындагы таза суу скважинасына насос алуу жана айланасын коргондооКедей-Арык айылынын Т.Турдукулов жана Ж.Маткеримов көчөлөрүнө таза суу түтүктөрүн тартуу 2000 метргеОктябрь айылына таза суу скважина казууН.Порощай көчөсү 1000 метр таза суу линия тартууК.Маматов көчөсүнө таза суу линиясын тартуу 800 метрК.Маркс көчөсүнө таза суу линиясын тартуу 600 метрДружба 1 көчөсүнө таза суу тартуу 200 метрДружба 2 көчөсүнө таза суу линиясын тартуу 200 метрАла-Тоо 1 көчөсүнө таза суу линиясын тартуу 600 метрАла-Тоо 2 көчөсүнө таза суу линиясын тартуу 600 метрБ.Амиржанов көчөсүнө таза суу линиясын тартуу 700 метрТашбаев көчөсүнө таза суу линиясын тартуу 600 метрА.Исманов көчөсунө таза суу линиясын тартуу  900 метрТ.Тайгараев көчөсүнө таза суу линиясын тартуу 600 метрЖоробеков көчөсүнө таза суу линиясын тартуу 800 метрЭргешов көчөсүнө таза суу линиясын тартуу 600 метрМ.Батырканов көчөсүнө таза суу линиясын тартуу 600 метр Айыл аймактын калкын таза суу менен камыз кылуу 2027-жылга карата 55 % жеткирүү пландалууда.   КОЖОЛУКТАРДЫ КАТУУ ТИРИЧИЛИК КАЛДЫКТАРЫ (КТК) ТАШЫП ЧЫГАРУУ МЕНЕН КАМТУУ (%)   Айыл өкмөтү таштанды таштоочу полигону бар, документтери менен. Айылдын ичинде таштанды таштоочу жай жок. Жумасына 2 кун МИ таштандыларды чогултуп кетет. Таштанды таштоого ар бир кожолук айына 100 сомдон толойт. Толомдордун топтолушу 70 % топтолот. МИ менен кожолуктун келишимдери жок. Бүгүнкү күндө трактор менен ташылат. 2023-жылы айыл аймакты таштанды чыгаруу 50% камсыздалып келген. 2027-жылы бул көрсөткүч 100 % болору күтүлөт. Ага жетүүгө төмөндогүдөй тоскоолдуктар болуп келет. Таштанды ташуучу атайын техниканын жетишсиз.Төлөмдөрү аз.Кызматкерлер жокКоомдук жайларда таштанды таштоочу урналар жок   Жогорудагы тоскоолдуктарды өтүү үчүн төмөндөгүдөй иш-чараларды аткаруу керек   2024-жылдын аягына чейин атайын таштанды таштоочу атайын техника сатылып алынатАнтимонополия аркылу бекитип, төлөмдөрдү жогорулатууАйлыктарын жогорулатуу, жакшы кызматкерлерге премияларды берүүЭл көп жүргөн коомдук жайларга таштанды таштоочу урналарды коюу   ИЧКИ ЖОЛДОРДУН АБАЛЫ:  Айыл аймактын ички жолдорунун узундугу жалпы 150 км. 2023-жылы ААдагы асфальт болгон көчөлөрдүн үлүшү 5% түзгөн. ААнын жол тармагы төмөндөгүдөй көйгөйлөргө туш болууда:   Айыл аймактагы ички жолдорду асфальттоого жергиликтүү бюджеттин жетишсиздигиСтимгрант аркылуу бир жылда эң көп дегенде ар биринин баасы 5млн дон ашпаган 3 долбоор гана сунуштоо мүмкүндүгүАА жөө жүргүнчүлөр үчүн тротуарлардын жоктугуҮйлөр, башка курулмалар кызыл сызыктан өтүп кетишкенТалааларга баруучу жолдорго шагыл төгүлүп, тегизделген эмес       Жыгач-Коргон айылындагы Чойбек палван көчөсүнө тротуар салуу 1000 метрЖыгач-Коргон айылындагы Т.Сыдыков көчөсүн асфальттоо 2900 метрЖыгач-Коргон айылындагы К.Ханазаров көчөсүн асфальттоо 1400 метрЖыгач-Коргон айылындагы Чойбек палван көчөсүн асфальттоо 1700 метрМ.Токтобаев көчөсүн асфальттоо 600 метрА.Кулчиев көчөсун асфальттооБешубак-ата көчөсүн асфальттооР.Матаев көчөсүн кеңейтүү 2000 метрР.Матаев көчөсүнө тегиздеп, шагыл төгүү 3000 метрС.Укеев көчөсүнө шагыл төгүп тегиздөө 1500 метрПанфилов көчөсүн асфальттооОрто-Сай айылындагы Таракулов көчөсүн асфальттоо 1100 метрОрто-Сай айылындагы Жумаев көчөсүн асфальттоо 1100 метрОрто-Сай айылындагы Касымбеков көчөсүн асфальттоо 450 метрОрто-Сай айылындагы Адранов көчөсүн асфальттоо 450 метрОрто-Сай айылындагы Мамбекталиев көчөсүн асфальттоо 450 метрОрто-Сай айылындагы Исаев көчөсүн асфальттоо 450 метрОрто-Сай айылындагы А.Асанов көчөсүн иретке келтирүүБагыш айылындагы Сулейман шахи көчөсүн шагыл төгүп тегиздөө 800 метрБагыш айылындагы 1-май көчөсүнө асфальттоо 800 метрБагыш айылындагы жаңы конушка шагыл төгүп тегиздөө 200 метрСары-Булак айылындагы Молоев көчөсүн асфальттоо 500 метрСары-Булак айылындагы Абдукаимов көчөсүн асфальттоо Сары-Булак айылындагы Жаанбаев көчөсүн асфальттоо 1100 метрСары-Булак айылындагы Каип уулу Чолпонкул көчөсүнө шагыл төгүп тегиздөө 700 метрСары-Булак айылындагы Ташкент көчөсүнө асфальт төшөө 800 метрБеш-Бала айылындагы С.Болуш көчөсүнө тротуар салуу Беш-Бала айылындагы Т.Байымбетов көчөсүн асфальттооБеш-Бала айылындагы Ж.Укеев көчөсүн асфальттоо Ленин айылындагы К.Маматов көчөсүн асфальттоо 800 метрЛенин айылындагы Э.Ташбаев көчөсүн асфальттоо 800 метрЛенин айылындагы М.Батырканов көчөсүн асфальттооЛенин айылындагы Ала-Тоо 1 көчөсүн асфальттоо 800 метрЛенин айылындагы Ала-Тоо 2көчөсүн асфальттоо 800 метрЛенин айылындагы А.Нураков көчөсүн асфальттоо 850 метрКедей-Арык айылындагы Т.Турдукулов көчөсүн асфальттоо 1000 метрКедей-Арык айылындагы И.Дербишев көчөсүн асфальттоо 800 метрКедей-Арык айылындагы К.Базарбаев көчөсун асфальттоо 600 метрКедей-Арык айылындагы З.Кочкоров көчөсунө шагыл тогуп тегиздоо 500 метрКедей-Арык айылындагы мазарга кетүүчү жолду шагыл төгүп тегиздөө 300 метрКедей-Арык айылындагы ФАПтын айланасын тосууКедей-Арык айылындагы ФАПка көмүркана жана навес салууКедей-Арык айылына ички каналдарды казууЖыгач-Коргон айылындагы жаңы конуштун Б.Нарматов, Т.Кулсариев жана К.Мадумаров көчөлөрүнө электр линиясын тартуу, столба жана трансформатор коюуЖыгач-Коргон айылындагы Сугат суу Р-1 каналын ремонттооОрто-Сай айылындагы ички арыктарга лотокторду орнотуу 2000 метрБагыш айылында ички каналдарды казуу 5000 метрЖ.Турусбеков көчөсүнө жөө жүргүнчүлөр үчун жолчырак орнотууОрмок арыкка лоток коюу Октябрь 2 айылынын Ленин көчөсүн асфальттоо 900 метр Октябрь 2 айылынын Садовой көчөсүн асфальттоо 1150 метрОктябрь 2 айылынын Абышов көчөсүн асфальттоо 150 метрОктябрь 2 айылынын РТС көчөсүн асыальттоо 1500 метрОктябрь 2 айылынын Чапаев көчөсүн асфальттоо 1300 метрОктябрь 2 айылынын Чапаев көчөсүн асфальттоо 800 метрОктябрь 2 айылынын Токтогул көчөсүн асфальттоо 800 метрОктябрь 2 айылынын Жаркынбаев көчөсүнө шагыл төшөп тегиздөө 1300 метрОктябрь 2 айылынынЧапаев көчөсүнө шагыл төгүл тегиздөө 350 метрОктябрь 2 айылынын Жабиров көчөсүнө шагыл төгүп тезищдөө 500 метрОктябрь 2 айылынын Жаны чекке шыгл төгүп тегиздөө 1500 метрОктябрь 2 айылынын Калдыбаев көчөсүнө тротуар куруу 1500 метрОктябрь 2 айылынын С.Маматов көчөсүн асфальтоо 2500 метрОктябрь 2 айылынын 13 көчөлөрдүн кесилишине 1м диаметрдеги 100 метр труба орнотууЛенин айылынын Э.Мурзабеков көчөсун асфальттоо 320 метрОктябрь 1 айылынын жаңы конуштарынын көчөлөрунө шагыл төгүп тегиздөө 2000 метрОктябрь 1 айылынын Абдрахманов көчөсүн асфальттоо 1000 метрОктябрь 1 айылынын Пушкин көчөсүн асфальттоо 1000 метрОктябрь 1 айылынын Абышов көчөсүн асфальттоо 800 метрОктябрь 1 айылынын Курбанов, Осмонов көчөлөрүнө шагыл төгүп тегиздөө 1000 метрОктябрь 1 айылынын Усенов көчөсүнө шагыл төгүп тегиздөө 1700 метрОктябрь 1 айылынын Базарный көчөсүнө шагыл төгүп тегиздөө 7000 метрОрто-Сай айылынын киреберишине арка курууА.Асанов көчөсүнө 4000 метр аллея курууКедей-Арык айылындагы И.Дербишев көчөсүн асфальттооОктябрь айылындагы М.Атчабаров көчөсүн асфальттоо     КОЧОЛОРДУН ЖАРЫКТАНДЫРУУ Айыл аймактын ички көчөлөрдун 10% гана кечки жарыктандыруу менен камсыздалган. Кечкисин жөө жүрүүгө абдан кооптулук жаратат. Өзгөчө кары-картан, жаш балдарга. 2027-жылга карата бул көрсөткүч 35 % болору күтүлөт. Тункү жарыктандыруу жокЖергиликтүү бюджеттин жетишсиздиги   Иш-чаралар Ар бир долбоорго ПСД даярдатуу, Жергиликтүү бюджтеке сунуштооДемөөрчү, фонддорго сунуштооС.Маматов көчөсүн жарыктандыруу 4000 метрТ.Жолборсов көчөсүн жарыктандыруу 1000 метрЖ.Усенов көчөсүнө жарыктандырууС.Болуш көчөсүнө жарыктандыруу Ленин айылындагы Н.Порощай көчөсүн жарыктандыруу 2000 метрЛенин айылындагы К.Маматов көчөсүн жарыктандыруу 1000 метрЛенин айылындагы А.Нураков көчөсүн жарыктандыруу 800 метрОктябрь 1 айылынын Советский көчөсүн жарыктандыруу 500 метрОктябрь 1 айылынын жаны конуштараны жарыктандырууларды орнотуу 2000 метрОктябрь 2 айылынын Калдыбаев көчөсүн жарыктандыруу 1500 метр   СПОРТ АА дагы спортчулардын саны 2024-жылга карата 200 адам болду. Бул биздин АА үчүн чоң көрсөткүч эмес. Спорттук секцияларга тартылган жарандардын санын 2027-жылга карата 700 адамга жеткирүү болжолдонууда. Ал көрсөткүчкө жеткирүү үчүн төмөндөгүдөй көйгөйлөр тоскоолдук жаратып келет.   Заман талаптарына жооп бере турган спорт имараттарынын жоктугуМыкты машыктыруучулардын жоктугуКыз-келиндер спорт менен машыгууга мумкунчулук аз.Ж.б.   Жогорудагы көйгөйлөрдү чечүү үчүн төмөндөгудөй иш-аракеттер талап кылынат   Жыгач-Коргон айылына спорткомплекс курууОктябрь айылына спорткомлекс курууКыз-келиндердин спорт менен машыгуусуна мумкунчулукторду кобойтуу.Жыгач-Коргон айылына мини футбол аянтчасын куруу 18 млн сомОрто-Сай айылындагы курулушу бүтпөй калган спортзалдын курулушун бүтүрүүОрто-Сай айылына кичи футбол аянтчасын курууМайрамдарда жана белгилүү күндөрдө айыл өкмөттүн жарандары жана мекеме-ишканалар арасында спорттук мелдештерди уюштуруп турууКедей-Арык айылын спортзал куруп бүткөрүү   МЕКТЕПКЕ ЧЕЙИНКИ МЕКЕМЕЛЕР ЖАНА МЕКТЕПТЕР   Беш-Бала айылына бала бакча куруу 100 орундууСафаровка айылына 150 орундуу бала бакча курууСары-Булак айылындагы Учкун бала бакчасын капиталдык ремонттон өткөрүүТ.Арзыкулов мектебинин айланасын тосууТ.Арзыкулов метебине ажаткана курууБагыш айылына бала бакча куруу 100 орундууКызыл-туу айылына паркты ремонттооУ.Абдукаимов мектебине кирүүчү жолго жөө жүргүнчүлөргө жолчырак орнотууОрто-Сай айылындагы Айти-Ата бала бакчасын капиталдык ремонттон өткөрүүОрто-Сай айылындагы С.Жээнбеков мектебин капиталдык ремонттон өткөрүүЖыгач-Коргон айылына 75 орундуу бала бакчанын кошумча имаратын курууЖыгач-Коргон айылындагы Т.Тажибаев мектебин капиталдык ремонттон өткөрүү Кедей-Арык айылына бала бакча куруу 100 орундууОктябрь айылындагы Балдар чыгармачылык үйүнүн (БЧҮ) материалдык базасын чыңдоо Орто-Сай айылындагы С.Жээнбеков мектебинин терезелерин алмаштырууЖыгач-Коргон айылындагы Т.Тажибаев мектебинин эмгек каанасына окуу курал жана орг.техникалар менен камсыздооОрто-Сай айылында Айти-Ата балдар бакчасына навес очоктору менен кошо куруу 
  
3.3. Жергиликтүү коомчулуктун артыкчылыктуу муктаждыктарына анализ жүргүзүү  
  
АртыкчылыкМүмкүн болгон чаралардын жалпы сүрөттөлүшүКүтүлгөн натыйжа жана мөөнөттөр 
Айыл айматын бардык айылдарынын калкын ичүүчу таза суу менен камсыз кылуу  Айыл аймактагы таза суу системаларын капиталдык ремонттон откоруу, суу кважинасын тазалоо, казуу  2025-2027-жыл аралыгында таза суу системалары ондоп тузоодон откорулот. Айыл аймактагы таза суу койгойу 55% чечилет. 
Ички жолдорду калыбына келтирүү шагыл тогуу.  Айыл аймагындагы айылдардын баардык ички көчөлөрүн толук шагыл төгүп түздөө.    2025-2027-жыл Айыл аймактагы ички кочолор ондоп тузоодон откорулот, жаны кочолор ачылып шагыл тогулот                           
Айыл аймактагы кочолорду жарыктандыруу  Айыл аймагындагы баардык айылдардын ички көчөлөрүн жарыктандыруу менен камсыз кылуу.  2025-2027-жыл Айыл аймактагы борбордук жана ички кочолорго тунку жарыктандыруулар, орнотулуп айыл тургундарына шарт тузулот.   
Суу каналдарды салуу, ондоп тузоо иштерин жургузуу  Айыл аймагындагы суу каналдарды ремонттоо  2025-2027-жыл  Сугат сууну коромжосуз жеткируу дыйкандарды камсыз кылуу иши жакшырат.   
Ички тышкы жайыт жолдорун ондоо, копуро салуу  Жайыттардын жолдорун тегиздөө2025-2027-жыл Айыл аймактагы жайлоолордун жолдору ондолот, чабандарга, конокторго, туристерге шарт тузулот.   
Муниципалдык ишкананын базасын чындоо, техника сатып алуу  Таштанды ташуучу атайын техника сатып алуу    2025 Айыл тургундарынын техникалык муктаждыктары чечилет   
Спорт зал, спорт клуб, футбол аянтчаларын куруу.  Кедей-Арык айылына спортзал, Орто-Сай айылына спортзал, Жыгач-Коргон айылына спортзал куруу2025-2027-жыл Жаштарды спортко тартуу мумкунчулугу тузулот.   
Социалдык объектилерди ондо тузоодон откоруу.  Ленин айылынын маданият уйун капиталдык ремонттон откоруу. Мектептердин, бала-бакчалардын, соц.объекттердин жылуулук системасын жаныртуу. Бала бакчалардын санузел, таза суу системасын ондоо, жаны киргизуу2025-жыл Маданият уйу ондоп тузоодон откорулот. Жыйындар, маданий иш чаралар отуусуно шарт тузулот.   2025-2027-жыл Мектептердин кышкы окуу мезгили жакшырып, класстар жылуу болуп, мугалим окуучулардын билимге болгон кызыгуусу жакшырат. 2026-2029-жыл Бала бакчалардагы санитардык шарттар жакшырат. 
3.4. Социалдык жана жергиликтүү инфраструктураны өнүктүрүүгө тиешелүү бюджеттик инвестицияларга керектөөлөргө анализ жүргүзүү  
Инвестициялык артыкчылыктарМүмкүн болгон долбоорлордун жалпы сүрөттөлүшүКүтүлгөн натыйжа жана мөөнөттөрБааланган наркы (миң сом) 
Айыл айматын бардык айылдарынын калкын ичүүчу таза суу менен камсыз кылуу  Айыл аймактагы таза суу системаларын капиталдык ремонттон откоруу, суу кважинасын тазалоо, казуу  2025-2027-жыл аралыгында таза суу системалары ондоп тузоодон откорулот. Айыл аймактагы таза суу койгойу 55% чечилет.10 000.0 
Таза суу үчүн акылдуу эсептегичтерди орнотууТаза суу үнөмдөлөт жана максаттуу пайдалануу  2025-2027-жылдары таза сууга акылдуу эсептегичтерди 100% орнотуу5 000.0 
Кедей-Арык айылынын Т.Турдукулов жана Ж.Маткеримов көчөлөрүнө таза суу түтүктөрүн тартуу 2000 метрге  Кедей-Арык айылынын Т.Турдукулов жана Ж.Маткеримов көчөлөрү таза суу менен туруктуу камсыз болот2025-2027-жылдары Кедей-Арык айылынын Т.Турдукулов жана Ж.Маткеримов көчөлөрү таза суу менен туруктуу камсыз болот2 000.0 
Кедей-Арык айылындагы таза суу скважинасына насос алуу жана айланасын коргондооКедей-Арык айылы таза суу менен туруктуу камсыз болот2025-2027-жылдары Кедей-Арык айылы таза суу менен туруктуу камсыз болот1000 0 
Жыгач-Коргон айылына таза суу түтүктөрүн тартуу 2000 метр  Жыгач-Коргон айылы таза суу менен туруктуу камсыз болот  2025-2027-жылдары Жыгач-Коргон айылы таза суу менен туруктуу камсыз болот2 000.0 
У.Абдукаимов мектебинде жайгашкан таза суу скважинасын ремонттоо  У.Абдукаимов мектеби таза суу менен туруктуу камсыз болот  2025-2027-жылдары У.Абдукаимов мектеби таза суу менен туруктуу камсыз болот1000.0 
Орто-Сай айылындагы таза суу скважинасын ремонттоо  Орто-Сай айылындагы таза суу менен туруктуу камсыз болот  2025-2027-жылдары  Орто-Сай айылындагы таза суу менен туруктуу камсыз болот1000.0 
Октябрь 2 айылына таза суу скважинасын казууОктябрь 2 айылы таза суу менен туруктуу камсыз болот  2025-2027-жылдары  Октябрь 2 айылы таза суу менен туруктуу камсыз болот9500.0 
Н.Порощай көчөсү 1000 метр таза суу линия тартууН.Порощай көчөсү таза суу менен туруктуу камсыз болот2025-2027-жылдары  Н.Порощай көчөсү таза суу менен туруктуу камсыз болот1000.0 
К.Маматов көчөсүнө таза суу линиясын тартуу 800 метрК.Маматов көчөсү таза суу менен туруктуу камсыз болот2025-2027-жылдары  К.Маматов көчөсү таза суу менен туруктуу камсыз болот900.0 
К.Маркс көчөсүнө таза суу линиясын тартуу 600 метр  К.Маркс көчөсүнө таза суу менен туруктуу камсыз болот  2025-2027-жылдары  К.Маркс көчөсүнө таза суу менен туруктуу камсыз болот700.0 
Дружба 1 көчөсүнө таза суу тартуу 200 метр  Дружба 1 көчөсүнө таза суу менен туруктуу камсыз болот2025-2027-жылдары  Дружба 1 көчөсүнө таза суу менен туруктуу камсыз болот300.0 
Дружба 2 көчөсүнө таза суу линиясын тартуу 200 метр  Дружба 2 көчөсүнө таза суу менен туруктуу камсыз болот2025-2027-жылдары  Дружба 2 көчөсүнө таза суу менен туруктуу камсыз болот300.0 
Ала-Тоо 1 көчөсүнө таза суу линиясын тартуу 600 метр  Ала-Тоо 1 көчөсүнө таза суу менен туруктуу камсыз болот  2025-2027-жылдары  Ала-Тоо 1 көчөсүнө таза суу менен туруктуу камсыз болот700.0 
Ала-Тоо 2 көчөсүнө таза суу линиясын тартуу 600 метр  Ала-Тоо 2 көчөсүнө таза суу менен туруктуу камсыз болот  2025-2027-жылдары  Ала-Тоо 2 көчөсүнө таза суу менен туруктуу камсыз болот700.0 
Б.Амиржанов көчөсүнө таза суу линиясын тартуу 700 метр  Б.Амиржанов көчөсүнө таза суу менен туруктуу камсыз болот    2025-2027-жылдары  Б.Амиржанов көчөсүнө таза суу менен туруктуу камсыз болот-800.0 
Ташбаев көчөсүнө таза суу линиясын тартуу 600 метр  Ташбаев көчөсүнө таза суу менен туруктуу камсыз болот  2025-2027-жылдары  Ташбаев көчөсүнө таза суу менен туруктуу камсыз болот700.0 
А.Исманов көчөсунө таза суу линиясын тартуу  900 метр  А.Исманов көчөсунө таза суу менен туруктуу камсыз болот    2025-2027-жылдары  А.Исманов көчөсунө таза суу менен туруктуу камсыз болот1000.0 
Т.Тайгараев көчөсүнө таза суу линиясын тартуу 600 метр  Т.Тайгараев көчөсүнө таза суу менен туруктуу камсыз болот  2025-2027-жылдары  Т.Тайгараев көчөсүнө таза суу менен туруктуу камсыз болот700.0 
Жоробеков көчөсүнө таза суу линиясын тартуу 800 метр  Жоробеков көчөсүнө таза суу менен туруктуу камсыз болот    2025-2027-жылдары  Жоробеков көчөсүнө таза суу менен туруктуу камсыз болот900.0 
Эргешов көчөсүнө таза суу линиясын тартуу 600 метр  Эргешов көчөсүнө таза суу менен туруктуу камсыз болот  2025-2027-жылдары  Эргешов көчөсүнө таза суу менен туруктуу камсыз болот700.0 
М.Батырканов көчөсүнө таза суу линиясын тартуу 600 метр  М.Батырканов көчөсүнө таза суу менен туруктуу камсыз болот  2025-2027-жылдары  М.Батырканов көчөсүнө таза суу менен туруктуу камсыз болот700.0 
БАРДЫГЫ    
  
  
4-БӨЛҮМ. ЭКОНОМИКАЛЫК ӨНҮГҮҮ  
  
4.1. (таблица) Экономикалык өнүгүү (миң сом)  
Категорияфакткүтүлгөн.прогноз 
2021 ж.2022 ж.2023 ж.2024 ж.2025 ж.2026 ж.2027 ж. 
Негизги фонддор (юридикалык жактар боюнча, үй чарба секторун эсепке албаганда)- (жылдын аягына карата толук наркы боюнча)115430000115430000115431000115432000116000000150000000180000000 
Экономиканын негизги секторлору боюнча товарларды өндүрүү жана кызмат көрсөтүү көлөмү:1501520150152017228711835972191234920015482278239 
Айыл чарба3102456310248731034563105458311546231548923215489 
Өсүмдүк өстүрүү3987451399125240023434157825451236747569895546231 
Мал чарбачылыгы8756218796328825479012589215789515481012654 
      Юридикалык жактардын өнөр жай продукциясынын көлөмү 
Өнөр жай кызматтары 
Жөнөтүлгөн продукциянын көлөмү 
Курулуш – негизги капиталга колдонулган инвестициялар – ар кандай объектилер боюнча жалпы суммада 
Экономикалык иштин түрлөрү боюнча көрсөтүлгөн рыноктук кызмат көрсөтүүлөрдүн көлөмү 
Дүң жана чекене соода, автомобилдерди жана мотоциклдерди оңдоо 
Мейманканалардын жана ресторандардын иши 
Транспорттук иш-чаралар жана жүктөрдү сактоо 
Маалымат жана байланыш 
Финансылык ортомчулук жана камсыздандыруу 
Кыймылсыз мүлк операциялары 
Кесиптик, илимий жана техникалык ишмердүүлүк 
Административдик жана көмөкчү иш-чаралар 
Билим берүү 
Саламаттыкты сактоо жана социалдык кызматтар 
Искусство, көңүл ачуу жана эс алуу 
Башка тейлөө кызмат көрсөтүүлөрү 
Түз инвестициялар3897445359874540125854156854450000004700000050000000 
Айыл чарба 
Өнөр жай 
Курулуш 
Соода 
Транспорт жана байланыш 
Башка кызматтар 
Калдыктарды кайра иштетүү 
Калктын кирешеси: 
Орточо номиналдык эмгек акы16784172011753219202225412512228201 
Эмгек мигранттарынын которуулары 
Пенсиялардын орточо өлчөмү4500500060006500700075008000 
Жөлөкпулдардын орточо өлчөмү4050108001080010800125451478916789 
Чакан жана орто бизнестен түшкөн кирешенин орточо өлчөмү 
         
  
4.2. Учурдагы кырдаалды жана экономикалык адистешүүнү талдоо  
АА экономикасында айыл чарбасынын чоң үлүшү ( 75% ) аймактын экономикалык адистештирилгендиги менен түшүндүрүлөт, мында айыл чарбасы алда канча алдыда турат – жалпы мал чарба продукциясынын 25% . мал  чарба продукциясынын өсүү темпи да бир топ жогору, ал 2024-жылдагы 25% дан 2029-жылы 40%ке чейин өсөт. Ошол эле учурда ААнын агрардык сектору дагы бир катар көйгөйлөр менен мүнөздөлөт: Аймактын оор географиялык жайгашуусу – катаал климат, кыска жай жана узак кыш; Дыйкандардын жер иштетүү боюнча тажрыйбасы жетишсиз; Айыл чарба техникасынын жетишсиздиги; Сугат суунун тартыштыгы Өндүрүүчүлөр үчүн жеңилдетилген кредиттердин начар болушу; Күйүүчү майдын баасынын туруксуздугу; Тургундардын асыл тукум иштерин колдоодон баш тартуусу; Айыл чарба продукциясын сатуу боюнча туруктуу соода түйүндөрүнүн жоктугу; Туруксуз тамак-аш менен камсыз кылуу; Айыл чарба продукциясын экспорттоого шарттын жоктугу; Кайра иштетүүчү ишканалардын жетишсиздиги.   Мал чарба тармагында адистештирилген чарбалардан тышкары, сүт жана сүт азыктары үчүн үй малын пайдалануу кеңири колдонулат, бул үй чарбаларына кошумча пайда алып келет. Мындан тышкары, көрүнүктүү айыл чарба продукциясын өндүрүүдө анча активдүү эмес. Өсүмдүк чарбачылыгын өнүктүрүү боюнча чаралардын жана иш-чаралардын кеңири спектри каралат: жакынкы жайыттардын түшүмдүүлүгүн жогорулатуу, чөптүн үрөнүн себүү; ирригациялык системаны өркүндөтүү, анын ичинде айыл аймагында тиешелүү айыл чарба жерлерин сугаруу үчүн ирригациялык каналдардын картасын түзүү жана анын көйгөйлүү жерлерин аныктоо; айыл аймагындагы арыктарды калыбына келтирүү жана сугат суу менен камсыз кылуу. калктын бардык катмарына, анын ичинде аялдарга, жаштарга жана калктын аярлуу катмарына айыл чарба өсүмдүктөрүн өстүрүүнүн натыйжалуу ыкмалары боюнча түшүндүрүү иштерин жүргүзүү, органикалык жер семирткичтерди колдонууга, которуштуруп айдоого, сапаттуу үрөндөрдү пайдаланууга басым жасалат; бош же суу баскан жерлерде тоют осумдуктерун өстүрүү; деградациясын болтурбоо боюнча алдын алуу чаралары ; жарандарды сапаттуу үрөн менен камсыз кылуу үчүн үрөн чарбасын түзүү; айыл чарба жарманкелерин өткөрүүгө көмөктөшүү; Суу пайдалануучулар ассоциациясынын жардамы менен сугат сууларынын пайдаланылышына жана адилет бөлүштүрүлүшүнө көзөмөл жакшырат, оңдоо иштери өз убагында жүргүзүлөт; бардык жашоочулар муктаждыктарына жараша сугат суусуна ээ болушу үчүн схема түзүлөт; суу алуу системасы бирден жөнгө салынат; айылдын ички ирригациялык тутумунун картасы түзүлүп, көйгөйлүү аймактар аныкталат; Айылдын ички арыктары тазаланат; суу акысын чогултуу боюнча маалымат системалаштырылат, төлөбөгөндөрдүн саны дээрлик жок болот   Экономиканын башка тармактары  Экономиканын башка тармактарын өнүктүрүү үчүн төмөнкү чаралардын комплекси каралган: калктын кеңири катмарына, анын ичинде аялдарга, жаштарга жана аялуу топтордун өкүлдөрүнө ишкердиктин негиздерин үйрөнүүгө көмөктөшүү, анын ичинде  туризм тармагында; ишкер аялдарды окутуу жана финансылык сабаттуулук боюнча айыл тургундарынын маалымдуулугун жогорулатуу боюнча жеке иш-чаралар; айыл чарба продукциясын кайра иштетүүнү өнүктүрүүгө жана кол өнөрчүлүктү өнүктүрүүгө көмөк көрсөтүү; кол өнөрчүлүк борборун уюштурууга жана кол өнөрчүлүк көргөзмөлөрүнө катышууга колдоо көрсөтүү; айыл аймагы туристтик маршруттардын карталарына киргизилет, айыл аймактын жаратылышы тууралуу жарнамалык материалдар, анын ичинде туристтердин санын көбөйтүүгө жардам бере турган социалдык тармактарда; туристтер үчүн ыңгайлуу эс алуу жайларын уюштуруу боюнча тажрыйба алмашуу боюнча иш-чаралар уюштурулат; сувенирлерди чыгаруу жана сатуу жолго коюу. Корутундулар жана сунуштар : ААнын экономикалык адистешүүсү мал чарбачылыгы бойдон калууда, анын үлүшүнө жалпы айыл чарба продукциясынын 75% туура келет . Буга климаттык шарттар жана ААнын географиялык жайгашуусу шарт түзөт. Мал чарбачылыгын мындан ары өнүктүрүү үчүн тоют менен камсыз кылууну көбөйтүү, фермерлерди окутуу жана ветеринардык көзөмөлдү жакшыртуу боюнча бир катар чаралар СЭӨПтө каралат. Өсүмдүк чарбачылыгынын артта калган тармагын экономикалык өсүштүн резерви катары каралып – бул жерде тоют өсүмдүктөрүн өстүрүү аркылуу өсүмдүк өстүрүүчүлүктү жана мал чарбачылыгын өнүктүрүүнү шайкеш келтирүүгө болот, мындан тышкары ирригацияны, үрөнчүлүктү өнүктүрүү боюнча чаралар каралган жана дыйкандарды окутууга көңүл бурулат. Өнөр жай өндүрүшүнүн көлөмдөрү чоң эмес, бул ААнын андан ары өнүгүүсүнө негиз болуп саналат. Айыл чарба продукциясын кайра иштетүүнү жана жеңил өнөр жайын (кийим тигүү өндүрүшүн) өнүктүрүүнү колдоо зарыл. АА үчүн келечектүү тармактардын бири туризм болуп саналат . Туристтик зоналарды уюштуруу жана башка жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдары менен тажрыйба алмашуу боюнча чаралар көрүлөт.   
4.3. Экономикалык өнүгүү муктаждыктарын талдоо (анын ичинде тике (жеке) инвестициялар).  
АртыкчылыкМүмкүн болуучу чаралардын жана долбоорлордун жалпы сүрөттөлүшүКүтүлгөн натыйжа жана мөөнөттөрБааланган наркы (миң сом) 
Тургундарды таза суу менен камсыз кылуу  Айыл окмоту тийиштуу документтерди даярдайт (АПУ,ИТУ,АТЗ ж.б) Донорлук уюмдарга долбоор жазуу. Бюджеттен акча каражатын болуу. Аткарылган жумуштун сапатына карап откоруп алат. Туруктуу иштоосуно козомол жургузуп, техникалык тейлоосуно конул бурат.Айыл тургундары таза суу менен камсыз болот. Ар кандай жугуштуу оорулар азаят. Таза суу койгойу чечилет. 2025-2027-жыл      15000.0 
Айыл жеринде ветеринардык кызматты уюштуруу  Жер болуп беруу. Имаратын салуу. Тийиштуу багыттагы адис менен касыз кылуу.Дыйкандарды жана чарбаларды ветеринардык кызмат менен камтуу күчөйт3000.0 
Айыл чарба малынын асыл тукумдуулугун жогорулатуу боюнча чараларды көрүү  Айыл тургундарына окууларды уюштуруу. Сминарларды откоруу Фермерлердин асыл тукумдуулугун жогорулатуу үчүн эт жана сут багытындагы малды багууга басым жасоо.2027-жылга чейин асыл тукум малдын саны 30% көбөйөт 2025-2027-жыл  500.0 
Дыйкандарды сапаттуу үрөн менен камсыздоого көмөктөшүү  Айыл тургундарына окууларды уюштуруу. Сминарларды откоруу Уроон чарба коперивтер менен иш алып баруу. Дыйкандарды сапаттуу үрөн  менен камсыз кылууӨсүмдүктөрдүн түшүмдүүлүгүн жана сапатын жогорулатуу 2024-2029-жыл  500.0 
Эгин себүү жана жыйноо мезгилинде дыйкандарды арзан күйүүчү жана майлоочу майлар менен камсыздоого мамлекет тарабынан жардам берүүгө көмөктөшүүАйыл окмотуно техникаларды алуу, Айдап себууну жана тушумду жыйноону тез убагында аяктоо  Айдоо жана тушумду жыйноо иштери оз убагында аяктайт 2025-2027-жыл10 000.0 
Айыл чарба техникаларын алуу  Айыл окмотунон акча каражатын болуу, донорлук уюмдар менен иш алып баруу  Айыл тургундары жаны, сапаттуу техникалар менен камсыз болот. Айдап себуу, оруп жыйноо иштери оз убагында аткарылат. 2025-2027-жыл10 000.0 
Социалдык обектилерди куруу, ондоо иштерин жургузуу  Муктаж имараттарды аныктоо, документтерин даярдоо. Долбоорлор менен иш алып барууСоциалдык имараттар жанырат, муктаждыктар жоюлат.Тейлоо иштери жакшырат.2025-2027-жыл5000.0 
БАРДЫГЫ жергиликтүү бюджеттин каражаттары 
БАРДЫГЫ биргелешкен катышуу каражаттары 
БАРДЫГЫ тике инвестициялар 
  
4.4. Экономикалык өнүгүүгө тиешелүү бюджеттик инвестицияларга болгон муктаждыктарга анализ жүргүзүү  
Инвестициялык артыкчылыктарМүмкүн болгон долбоорлордун жалпы сүрөттөлүшүКүтүлгөн натыйжа жана мөөнөттөрБааланган наркы (миң сом) 
Орто-Сай айылында жүндү кайра иштетүүчү ишкана курууӨндүрүштүк ишканаларды колдоо боюнча долбоор даярдалып, жүндү кайра иштетүү боюнча жабдууларды АРИС аркылуу сатып алуу 2025-2027-жылдар аралыгында жүндү кайра иштетүүчү кичи ишкана ачылат. Жеке ишкерлер менен биргеликте15 000.0 
Чакан кайра иштетүү ишканаларын түзүүЖеке ишкерлерге жер маселеси боюнча жардамдар көрсөтүлөтЖаңы жумуш орундары тузүлөт, баалар турукташат20 000.0 
Чыктуу тоют өндүрүүдө муниципалдык ишкана менен бирдикте техникаларды алууЖергиликтүү калкты тоют менен камсыз кылууда шарт түзүлөт      Жумушчу орун түзүү менен бирге муниципалдык ишкананын материалдык базасы чыналат, мүмкүнчүлүктөр көбөйөт20 000.0 
БАРДЫГЫ бюджеттик инвестициялар  55 000.0 
  
  
5-БӨЛҮМ. ИНКЛЮЗИВДҮҮ ӨНҮГҮҮ  
  
5.1. (таблица) Инклюзивдүү өнүгүү (адам)  
Категорияфакткүтүлгөн.прогноз 
2021 г.2022 г.2023 г.2024 г.2025 г.2026 г.2027 г. 
Иштей ала турган ден соолугунун мүмкүнчүлүктөрү чектелүү адамдар (адам)498523510512480450400 
Иштей албаган оор майыптыгы бар адамдар (адам)131123115120120120120 
Өтө жакыр адамдар (адам)650567545555500400300 
Турмуштук оор кырдаалдагы балдар (адам)1121101191211009070 
Турмуштук оор кырдаалдагы үй-бүлөлөр (бир.)59606362504030 
Алыскы калктуу конуштардын калкы (адам) 
Эмгек мигранттарынын жашы 18ге жете элек балдары (адам)324320346350300200100 
Этникалык азчылыктар (адам)1198115612001203125013001400 
Аялдар (адам)16291162981630516312163251634516375 
Аялдар (калктын жалпы санынан% )54.553.953.353.45251.551 
Улгайган (жалгыз) (адам)5764432 
Калктын жалпы санындагы калктын аялуу топторунун бардык категорияларынын (аялдардан тышкары) жалпы үлүшү (%)6.575.65.5531 
Гендердик зомбулук учурлары (бир.)544321 
Кризистик борборлордун болушу (бир.) 111 
  
5.2. Учурдагы кырдаалга анализ жүргүзүү  
Багыш айыл өкмөтнкн аймагында 1702 аярлуу катмар 2024-жылга карата жалпы калктын 5,5 пайызын түзөт. Бул көрсөткч өтө жогорку деле эмес жана жакынкы жылдары олуттуу түрдө деле көбөйбөйт жана азайтууга аракеттер жасалат. Калктын аярлуу топтордун тузумундо ден соолугунун мумкунчулугу чектелген жарандар басымдуулук кылат – 55%   Имараттардын жоктугуПандустардын жоктугуПарковкалардын жоктугуКоомдук транспорттордо мүмкүнчүлүктөрдүн жоктугуКөңүл ачуучу жайлар жокСпорт менен машыгуучу жай жокКиреше булактарынын аздыгыСанузел шарттары жокАзбука Морзини үйрөтүүчү мугалимдердин жоктугуБала-бакча, мектептерде шарттардын жоктугу   Жогорудагы көйгөйлөрдү чечүү үчүн төмөндөгудөй иш-аракеттер талап кылынат Инклюзивдүү өнүгүүгө багытталган майыптыгы бар адамдарды, аялуу катмарларды, кризистик борборду уюштурууга имарат бөлүп берүүМектеп, бала-бакча, коомдук жайларга майыптыгы бар адамдардын жетүүсүн жеңилдетүү үчүн пандустарды орнотууКоомдук жайларды майыптыгы бар жарандар автоунааларын коюуга парковка уютурууМайыптыгы бар адамдарга коомдук транспортторго чыгуулары мүмкүнчүлүктөрдү түзүүЭс алуу бактарда ж.б. көңүл ачуучу жайларда майыптыгы бар адамдарга ыңгайлуу шарттарды түзүүАялуу катмарлар менен, майыптыгы бар адамдар менен машыгуу өткөрүүчү тренерлерди алууАр түрдүү кесиптик кыска мөөнөттүү окутууларды уюштуруп берүү Майыптыгы бар адамдардын үйүндө санузел шарттарын оңдооКөрүүсү начар жарандарга Азбука Морзини үйрөтүүчү мугалимдерди уюштуруп берүүАзбука Морзини үйрөтүүчү 2-3 мугалим даярдоо, окутууларга жиберүүМектептерде жана бала-бакчаларда билим алууларына көмөктөшүү үчүн атайын группаларды уюштурууЛенин айылындагы маданият үйүн капиталдык ремонттон өткөрүү 
  
5.3. Инклюзивдик өнүгүү муктаждыктарына анализ жүргүзүү  
АртыкчылыкМүмкүн болуучу чаралардын жана долбоорлордун жалпы сүрөттөлүшүКүтүлгөн натыйжа жана мөөнөттөр 
Инклюзивдүү өнүгүүгө багытталган майыптыгы бар адамдарды, аялуу катмарларды, кризистик борборду уюштурууга имарат бөлүп берүүАйыл өкмөттүн аймагында бош калган имараттарды бөлүп берүү. Мектептин же бала-бакчанын имаратынан класстарды уюштуруп берүү мүмкүнчулүктөрү бар2025-2027-жылдарда Майыптыгы бар адамдар, аялуу катмардагы адамдар ж.б. убактыларын көңүлдүү өткөрө алышат. Андан сырткары жаңы билим алууга мүмкүнчүлүктөр түзүлөт. 
Мектеп, бала-бакча, коомдук жайларга майыптыгы бар адамдардын жетүүсүн жеңилдетүү үчүн пандустарды орнотууМектеп, бала-бакча, коомдук жайларга кирүүлөрү жеңил болуш үчүн пандустарды орнотуу көп деле чыгым талап кылбайт     Мектеп, бала-бакча, коомдук жайларга тоскоолдуктардыз жетүүлөрүнө мүмкүнчүлүктөр түзүлөт 
Социалдык муктаж болгон үй-бүлөлөргө, ден соолугунун мүмкунчүлүгү чектелген жарандарга социалдык паспортун толтурууКалктын аярлуу катмарына колдоо көрсөтүү2025-жыл ичинде толук толтуруп, 100 миңге сунушталат бизнес пландын негизинде. Ишкердикти ийгиликтүү жүргүзүп кеткендерге пайыздык чени төмөндөтүлгөн же пайыздык чени жок кредиттерди алууларына көмөктошүү 
Социалдык муктаж болгон үй-бүлөлөргө ден соолугун чыңдоо максатында материалдык колдоо көрсөтүүДен соолугун чыңдоо аркылуу, жумуш алек болуусуна шарт түзүү  Жергиликтүү бюджетинен акча каражаты ажыратылып берилет     
Жакыр үй-бүлөлөрдү колдооФинансылык сабаттуулук боюнча курстарды уюштуруу же жумушка орношууга жардам көрсөтүү      Жергиликтүү той каналар, эс алуу жайлары менен жакыр үй-бүлөлөрдөн жана ден соолугунан мүмкүнчүлүгү чектелген адамдарды окутуп, андан кийин жумушка алуу боюнча келишим түзүү 2027-жылга чейин жакыр үй-бүлөлөрдү жана ден соолугунун мүмкүнчүлүгү чектелген адамдарды ишке орноштурууга мүмкүндүк берет. 
ДМЧ балдарга билим алуусуна кɵмɵк кɵрсɵтүү  ДМЧ балдардын билимин жогорулатуу    Донорлор менен иш алып барып, инклюзивдик окутуу борборлорун ачтырып, балдарга шарт түзүп берүү менен бирге алардын ата-энесине кыйла жеңилдиктер жаралат. 
Турмуштук оор кырдаалга чалдыккан жарандарды Социалдык ɵнүктүрүү министрлигинин «Социалдык контракт» долбооруна катышууга кɵмɵктɵшүүЖашоо турмушунун оңолушуна кɵмɵктɵшүүАялдардын финансылык сабаттуулугу жогорулап, ɵз иши менен алек болуп, үй-бүлɵɵлүк кирешеси кɵбɵйɵт 
    
  
6-БӨЛҮМ. МЕЙКИНДИК  
Жерди башкаруу боюнча ао адистеринин билим денгээлинин томондугу Генпландын жоктугу Укуктук зондоштуруунун жоктугу Жердин инвентарынын жоктугу Турак-жай салууга жердин жетишсиздиги 800 га сугат суу жетишсиз Кыш чыгаруучу заводдун документтеринин жоктугу Кум алуучулардын салык толобостугу Жер кыртышынын бузулушу     
6.1. (таблица) Мейкиндик  
Категорияфакткүтүлгөн.прогноз 
2021 ж.2022 ж.2023 ж.2024 ж.2025 ж.2026 ж.2027 ж. 
Аймактын жалпы аянты (га) 
Жер категориялары (га): 
Айыл чарба жерлери (бардыгы):7411741174117411741174117411 
анын ичинде айдоо аянттары 
сугарылбаган        
сугат айдоо жерлер3394339433943394345035003600 
жайыттар1635163516351635163516351635 
анын ичинде жеке 
АЖМФ 
Иш жүзүндө колдонулган 
Колдонулбаган (баланс) 
Өнөр жай, транспорт, байланыш, коргоо жана башка багыттагы жерлер (бардыгы) 
Иш жүзүндө колдонулган 
Колдонулбаган (баланс) 
Калктуу конуштун жерлери (бардыгы)410410410410410410410 
анын ичинде турак жай курулушу 
Иш жүзүндө колдонулган 
Колдонулбаган (баланс) 
Өзгөчө корголуучу жаратылыш аймактарынын (ӨКЖА) жерлери 
Токой фондусунун жерлери422422422422422422422 
Суу фондусунун жерлери 
Запастагы жерлер 
Иш жүзүндө колдонулган 
Колдонулбаган (баланс) 
Аймактын айыл чарба жерлеринин жалпы аянтындагы иш жүзүндө пайдаланылуучу айыл чарба жерлеринин үлүшү (%) 
Инженердик инфраструктура менен камсыздалган турак жай куруу үчүн арналган жер участокторунун аянтынын үлүшү (%) 
Инженердик инфраструктура менен камсыз кылынган өндүрүштү жайгаштыруу үчүн арналган жер участокторунун аянтынын үлүшү (%) 
Категория боюнча пайдаланылбаган же кошумча жерлерди пайдалануу зарылдыгынын прогнозу (га): 
Айыл чарба жерлери7411741174117411741174117411 
Өнөр жай, транспорт, байланыш, коргоо жерлери жана башка багыттагы жерлер (бардыгы) 
Калктуу конуштун жерлери (турак жай курулушу)410410410410415420425 
Токой фондусунун жерлери422422422422422422422 
Суу фондусунун жерлери 
  
6.2. Учурдагы кырдаалга анализ жүргүзүү  
Багыш айыл аймагы, айыл чарба жерлери басымдуулук кылган айыл аймактардын катарына кирет.Бирок аны менен чогуу кемчиликтер дагы орун алган, себеби айыл аймактын генералдык планы, зоналдык картасы иштелип чыккан эмес. Кɵйгɵйлɵр: Генпландын жоктугу;Каралбай калган жерлер;Мыйзамсыз колдонулган жерлер;Башаламан курулуштардын натыйжасында жайыт жерлеринин, суу фондусунун, токой жерлеринин аянтынын азайышы же кыскарышы. Жердин 7 багыттагы пайдаланылышы -айыл чарба багыты -калктуу конуштар -өнөр жай -жаратылыш аймактагы -суу фонду -сактоочу жерлер -токой фонду 2027-жылга чейин айыл аймактын генпланын иштеп чыгуу боюнча иш-аракеттер болот. 
  
6.3. Мейкиндик планынын элементтери  
Мейкиндик планын өзгөртүүдөгү чаралар же ниеттер:Күтүлгөн жыйынтыктар: 
Муниципалдык менчиктеги жер аянттарына мыйзамсыз чыгып кеткен жарандарга түшүндүрүү иштерин жүргүзүү    Жолду кеңңйтүү, асфальт басуу жумуштары убагын көп катталган жагдай. Жарандарга түшүндүрүү иштерин жүргүзүү менен тосмолор бузулат, жолдор кеңйтилип талаптагыдай болот. 
Жерлерди мыйзамсыз ээлеп алган жарандар менен иш алып баруу  Мыйзамсыз ээлеп алган жерлерди кайтарып алуу менен социалдык багыттагы жалпы тургундарга пайдалуу максатта иштетилет 
Айыл аймакта калктын санынын өсүшүнөн жана жарандардын жер тилкесин алуу үчүн кайрылууларынан улам турак жай фондунун жерлеринин баардык кайрылуучуларга жетпестиги аныкталып, мындан ары, курулуш компаниялары менен сүйлɵшүүлɵрдүү жүргүзүп, алар мене иш алып барып, айылдарды «тикесинен» ɵстүрүү керектиги тастыкталдыТурак жай фондунун аянтын эффективдүү колдонуу багытында жана калктын турак жай менен камсыз болушун, жашоо шарттарынын жакшыртуусу менен бирге жаштардын шаар жергесине кетүүсүн токтотот. 
Парк жана балдар аянтчасы үчүн жер бөлүп берүү керек  Υй бүлɵɵ менен эс алууга ылайыкташкан парк, балдар ойноочу аянтчасы менен орнотуу, үй-бүлɵɵлүк мамилелердин чыңдоосуна шарт түзүлɵт 
  
  
7-БӨЛҮМ. АЙЛАНА-ЧӨЙРӨ  
  
7.1. (таблица) Айлана-чөйрө  
Категорияфакткүтүлгөн.прогноз 
2021 ж.2022 ж.2023 ж.2024 ж.2025 ж.2026 ж.2027 ж. 
Жаратылышты коргоо зоналарынын, ӨКЖА, микрокоруктардын аянты (га) 
Токойлор ээлеген аймак, анын ичинде жайылма токойлор (га)422422422422422422422 
Токойлорду калыбына келтирүү (га)0000123 
Деградацияланган жайыттардын аянты (га)25252535302520 
Малдын жайытка болгон жүгү (1 айда 1 гектарга шарттуу малдын башынын саны)15151514141313 
Деградацияланган жайыттардын жалпы жайыт аянтына карата үлүшү (%) 
Деградацияга дуушар болгон айыл чарба жерлеринин аянты (га) 
Деградацияланган жайыттардын жалпы аянтына карата калыбына келтирилген жайыттардын үлүшү (%) 
Энергияны үнөмдөө. Кожолуктардын жылытуу үлүшү (%): 
борбордук жылытуу 
электр энергиясы100100100100100100100 
газ 
меш жылытуу85858585858585 
башка орнотуулар        
башка кайра жаңылануучу булактар же энергияны үнөмдөөчү орнотуулар (мисалы, көпкө күйүүчү мештер ж.б.) 
КТК полигондорунун саны (даана)1111111 
КТКны кайра иштетүү боюнча ишканалар же коңшу аймактардагы мындай ишканалар менен макулдашуу (бир.)111 
Санкцияланбаган полигондордун саны (бир.)1111100 
Кен казып алуу тармагынын объекттери (бир.) 
Экологиялык тобокелдиги жогору кен казып алуу тармагынын объекттери (даана) 
Тазалоочу курулмалар аркылуу өткөн саркынды суулар (%) 
         
  
7.2. Учурдагы кырдаалга анализ жүргүзүү  
Багыш айыл аймагында  таштанды калдыктарын чыгаруу иштери «Багыш-Достук » муниципалдык ишканасы тарабынан жүргүзүлүүдө. Таштанды маселеси биздин аймакта эң көйгөйлүү маселелердин бири болуп келет.   Кɵйгɵйлɵр: Айыл аймакта жашылдандырунун жетишсиздиги;жана таштандынын сорттолуп, кайра иштетилбегендиги;Саркынды сууларды тазалоочу жайдын жана борбордук канализациянын жоктугу экологиялык катастрофага алып келүүсү;Жайыттардын деградацияга учуроосу, токойлордун себепсиз кыюлуусу;Кɵл үстүндɵгү суу техникаларынын кɵбɵйүүсү;Кышкысын үйлɵрдү жылытуу үчүн кɵмүр колдонуудан жана автотехникалардан чыккан түтүндɵн улам абанын кирдеши;Айлана-чɵйрɵнү коргоодо, калктын кайдыгерлиги. Корутунду жана сунуштар Багыш айыл аймагында  айыл аймагында кооптуу же тоо-кен өндүрүшү жок, жаратылыш парктары жок, ошондуктан негизги экологиялык маселелер катуу тиричилик калдыктарын башкарууга байланыштуу. Полигондордун абалы жана таштандыларды ташып чыгаруу жана көмүү үчүн зарыл болгон жайлардын жоктугу жакынкы келечекте ААнын экологиялык абалына өтө терс таасирин тийгизиши мүмкүн. Кырдаалды жакшыртуу үчүн катуу таштанды калдыктары (КТК) полигонду рекультивациялоо, таштандыларды ташып чыгарууну уюштуруу боюнча иш-чаралар пландалууда.   Жайыттардын деградацияга урушашыТаштанды таштоочу полигонду калыбына келтирүүТазалоочу курулмаларды, канализация жоктугуСибирь очагдары, яма Беккари тосулган эмес, талаптагыдай эмесЭс алуу бактарында жаш көчөттөр тигилген эмесАйлана-чөйрөнүн санитардык абалы начарЖаз, күз айларында жаан кесепетинен суулар сел каналдардын ашып айдоо жерлерди, соц.объекттерди, турак-жайларга кирүүчүМектеп, бала-бакча ж.б. жылытуу системы көмүр менен болуп абаны булгоодоЧөп орок жайларды бадалдар, долонолор көбөйүшүЖакынкы жайыттардын тебеленишиКоомдук жайларга видеокөзөмөл орнотуу 
  
7.3. Экология маселелери  
АртыкчылыкМүмкүн болгон чаралардын жалпы сүрөттөлүшүКүтүлгөн натыйжа жана мөөнөттөр 
Айыл аймакты жашылдандыруу иштерин жүргүзүүКөчөттөр сатылып алынып, отургузалатАйыл аймакта жашылдаруу иштери жүргүзүлөт 
Жайыттарга көп жылдык үрөөндүн уруктарын себүүСебилген өсүшүн көзөмөлгө алынатЖайыттарга чөп, маселеси чечилет 
  Катуу калдыктар полигонун ачуу    Бардык айылдарда таштанды сортточу жайларды ачуу2025-2027 Жергиликтүү бюджеттен жана өнүктүрүү фонддору менен бирдикте ишке алып баруу. Мал-жандыктардын оору жугузуп алуу коркунучу алдын алуу 
Таштандылардан айлана-чөйрөнүн булганышын алдын алуу      Коомдук жайларда атайын таштанды урналарын орнотуу2025-2027 Бала-бакчаларда, мектептерде, Фаптарда жана башка баардык коомдук жайларда таштанды урналарын уюштуруу. Муниципалдык ишкана менен бирдикте   
 8.1. Ресурстарды талдоо жана жергиликтүү бюджетти түзүү маселелери 
 Биздин айылдык аймак маданий өсүмдүктөрдү өстүрүү үчүн түшүмдүү жер болуп саналат , ошондой эле мал чарбачылыгын онуктуруу жаатында дагы ылайыктуу жер . Көптөгөн дыйкандар, ошондой эле ири чарбалары жок тургундар картошканын ар түрдүү сортторун, малина, жана башка мөмө жемиштерин өстүрүү менен алектенет. Бирок, башка региондордо сатып алып, кайра таратып жаткан ортомчулар гана бизден сатып алышат андан башка сатып алуучу бизде жокко эсе.  Ошондуктан биздин айылдык аймакта жашылча-жемиштерди кайра иштетүү боюнча тармактардын ачылышы жергиликтүү кирешени жогорулатуунун бир булагы болмокчу. Айыл аймактары үчүн айыл чарба автомашиналарын сатып алуу үчүн гана эмес , биздин региондо кайра иштетүүчү цехтерди, Муниципалдык навайкана курдуруу  үчүн ссуда берүү. Мал чарбачылыгы жаатында калк койлордун ар кандай породаларын өстүрүүгө умтулушат. Бирок, ошол алыскы совет мезгилинде койлордун жүнүн, терисин баалап, кайра иштетуу учун кабыл алуу жайларына өткөрүп беришсе, учурда алар таштанды таштоочу жайларга топтолуп, экологияны булгап жатышат. Ошентсе да улуттук долбоорлор аркылуу тери жана жүн үчүн кайра иштетүүчү цехтерди түзүүгө мүмкүн болмок. Бул айылдык аймактын бюджетинин кирешесинин өсүшүнө таасирин тийгизмек. 2025 – жылы жергиликтуу бюджеттен: Оңдоп-түзɵɵ иштери- 2054,8 сом Капиталдык ремонтко-4 456,5 сом Кɵрктɵндүрүүгɵ- 11875 ,0 сом Иш чараларга (биякта маданият, китепкана кызматкер-н з/п менен чогуу)- 5364,3 сом бɵлүнɵт 2026 – жылы жергиликтуу бюджеттен: Оңдоп-түзɵɵ иштери- 2489,6 сом Капиталдык ремонтко-4987,1 сом Кɵрктɵндүрүүгɵ- 12354,0 сом Иш чараларга (биякта маданият, китепкана кызматкер-н з/п менен чогуу)- 7 897,8 сом бɵлүнɵт 2027 – жылы жергиликтуу бюджеттен: Оңдоп-түзɵɵ иштери- 2645,3 сом Капиталдык ремонтко-5987,0 сом Кɵрктɵндүрүүгɵ- 18945,7 сом Иш чараларга (биякта маданият, китепкана кызматкер-н з/п менен чогуу)- 8972,3 сом бɵлүнɵт